THE CIRCUMSTANCES OF THE ESTABLISHMENT OF THE MARCHIN LUTHER CHURCH IN KOROLIVSKY GUT
DOI:
https://doi.org/10.31392/cult.alm.2022.2.1Keywords:
the church of the village of Martin Luther, sacred buildings, the evangelical community in Khozhuv.Abstract
The purpose of the article is to analyze the circumstances of the creation of one of the most characteristic sacred buildings of modern Khozhuv – the church of the village of Martin Luther, which was built at the end of the 19th century on the territory of the then Krulevska Huta. This institution is located in the city center, at the intersection of Povstantsova street and Sobieskiego is an important topographic point of the area. Over the years, there have been several publications dealing with the development of the evangelical community in Khozhuv, but they contain only general references to the church.
References
Źródła archiwalne: 1. Akta parafii ewangelickiej w Chorzowie [w:] Archiwum Miasta Chorzowa.
„Centralblatt der Bauverwaltung”, R.14, 1894, s. 244 (nekrolog Ludwiga Böttgera).
Die feierlichte Einweihung der neuen evangelischen Kirche in Königshütte O.-Schl., „Centralblatt der Bauverwaltung, R.18, 1898, s. 580.
Otton Sarrazin, Oskar Hoßfeld, Neue evangelische Kirche in Königshütte in Oberschlesien, „Centralblatt der Bauverwaltung”, R.18, 1898, s. 521- 523.
Martin Zawada, Bericht über die Entwickelung der evangelischen Kirchengemeinde Königshütte, Königshütte (1898).
Zbiory archiwum parafii ewangelickie w Chorzowie (niezinwentaryzowane).
Opracowania:
Chorzów. Zarys rozwoju miasta, pod red. Jana Kantyki, Katowice 1977.
Bogusław Cichy, Parafia ewangelicko-augsburska w Chorzowie w latach 2007- 2012, [w:] „Zeszyty Chorzowskie”, pod. red. Jacka Kurka, Chorzów 2013, T.XIV, s. 204- 212.
Marek Czapliński, Elżbieta Kaszuba, Gabriela Wąs, Rościsław Żerelik, Historia Śląska, Wrocław 2002.
Henryk Czembor, Ewangelicki kościół unijny na polskim Górnym Śląsku (1922-1939), Katowice 1993.
Jan Drabina, Historia Chorzowa od 1868 do 1945 roku, Chorzów 1999.
Ewangelicy w Chorzowie 1844-2004, Chorzów 2004.
Robert Fiszkal, Dzieje parafii w Chorzowie, „Strażnica Ewangeliczna” 1948, nr 19/20, s. 12-18.
Marian Gałuszka, Wizyty władz państwowych, dostojników, gości zagranicznych i innych od XIX w. do 1939 roku, [w:] Chorzów w kulturze Śląska: materiały z sesji naukowej 9-10 października 1996 r., Chorzów Batory 1997.
Waldemar Gastpary, Historia Kościoła. Okres nowożytny, Warszawa 1971.
Geschichte der Evangelischen Kirche in Polnisch Oberschlesien [w:] Gedenkbuch der Evangelischen Kirche in Polnisch- Oberschlesien, Poznań 1939, s. 26-27.
Dorota Głazek, Kościół ewangelicki im. Elżbiety w Chorzowie [w:] „Zeszyty Chorzowskie” 2000, T.II., Chorzów 1998, s. 173-180.
Jubileusz 100-lecia poświęcenia kościoła im. M. Lutra w Chorzowie, Chorzów 1998, broszura wydana nakładem parafii.
Zbigniew Kapała, August von Kloeber- biogram [w:] Chorzowski słownik biograficzny pod red. Zbigniewa Kapały, T.I, Chorzów 2007, s. 177-179
Zbigniew Kapała, Karl Friedrich Schinkel- biogram, [w:] Chorzowski słownik biograficzny pod red. Zbigniewa Kapały, T.I, Chorzów 2007,s.351-352.
Irma Kozina, Architektura sakralna Chorzowa na łamach “Zentralblatt der Bauverwaltung”, [w:] Kultura i obyczajowość mieszkańców Chorzowa w XIX i XX wieku. Materiały z sesji naukowej 7października 2000 r., pod red. Jacka Kurka, Chorzów Batory 2001, s. 65- 84.
Irma Kozina, Architektura sakralna. Neogotycki uniformizm i nowe doświadczenia przestrzenne. [w:] Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, pod red. Ewy Chojeckiej, Katowice 2009, s.227-255.
Irma Kozina, Böttger Ludwig- biogram [w:] Chorzowski słownik biograficzny pod red. Zbigniewa Kapały, T.I, Chorzów 2007, s. 36
Irma Kozina, Kościół Ewangelicki im. Marcina Lutra [w:] Encyklopedia Chorzowa pod red. Grzegorza Grzegorka, Katowice 2009, s.288-290. 25. Irma Kozina, Regulatyw z Eisenach[w:] Encyklopedia Chorzowa pod red. Grzegorza Grzegorka, Katowice 2009, s. 404-405.
Henryk Mach, Dzieje ewangelicyzmu w Chorzowie (maszynopis pracy magisterskiej – Chrześcijańska Akademia Teologiczna), Warszawa 1981.
Przemysław Nadolski, Zawada Martin – biogram [w:] Chorzowski słownik biograficzny pod red. Zbigniewa Kapały, T.I, Chorzów 2007, s. 459- 461.
Oblicza sztuki protestanckiej na Górnym Śląsku, pod red. E. Chodeckiej, Katowice 1993.
Henryk Orzyszek, Organy w kościołach ewangelickich Chorzowa, [w:] Organy na Śląsku, T.II, Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach nr 30, Katowice 2000.
Adam Pobog- Rutkowski, Historja miasta Królewskiej Huty, Królewska Huta 1927 (reprint: Chorzów 1996.).
Paul Rother, Chronik der Stadt Königshütte Oberschlesien, Dülmen 1994.
Danuta Sieradzka, Królewska Huta – Chorzów w latach 1868- 1945. Szkice do portretu miasta, Chorzów 2001.
Ryszard Szopa, Architektura kościoła im. Elżbiety w Chorzowie [w:] Wkład ewangelików w rozwój Chorzowa. Materiały z sesji popularno-naukowej z okazji 160-lecia kościoła im. Elżbiety, Chorzów 2005, s. 40-43
Tadeusz Szurman, Rola ewangelicyzmu w kształtowaniu wielkoprzemysłowego charakteru miasta Chorzowa, [w:] Wkład ewangelików w rozwój Chorzowa. Materiały z sesji popularno-naukowej z okazji 160-lecia kościoła im. Elżbiety, Chorzów 2005, s. 8-19.
